Transcriptional Text and Evaluation of Haji Mehmet Nejip Efendi’s al-Tafsīr of Aʿẓamü’t-Taʿẓīmāt fî Tafsīr al-Sūrat al-Ḥujurāt

Kur’ân’ı anlama ve hayata geçirme faaliyeti ilk dönemde uygulama olarak müslümanlar arasında cereyan etmiş, ilerleyen Kur’ân âyetlerinin kast ettiği manalar bunların yorumlarına dair anlayış bilgi birikimi yazıya aktarılmıştır. Zamanla yaygınlaşan sistemleşen bu birikim tefsir ilmi adlandırılmıştır. Geçmişten günümüze ilmine yapılan çalışmalar neticesinde elimizde son derece büyük bir külliyat bulunmaktadır alana günümüzde de tüm yoğunluyla devam etmektedir. İslam’ın farklı coğrafyalarda coğrafyada yaşayan kültürlerden insanlar yayılmaya başlaması ilmini etkilemiştir. Farklı kültürlere birikimlerine sahip müslümanların Kur’ân’a yaklaşımları, onu algılamaları açıklamaları da olmuş böylece âyetlerin ifade anlamlar açılımlar kazanmıştır. On dört asrı aşkın süreç içerisinde oluşan birikimi, günümüz çalışmaları açısından önemlidir. Nitekim geçmişte Kur’ân’ın hangi dönemde, şartlar altındaki tarafından nasıl anlaşıldığını onların kendi dönemlerindeki problemlere Kur’ân’dan cevaplar bulduklarını bilmek, anlaşılmasına ışık tutan önemli konumdadır. İslam tarihinin neredeyse yarısına tekabül eden yaklaşık altı yüzyıllık geniş hüküm süren süreçte en gücünü temsil Osmanlı Devleti döneminde pek çok eser telif edilmiştir. Bu çalışmada Devleti’nin Türkiye Cumhuriyeti’nin yıllarında yaşamış olan âlimi müderrisi Sivaslı Hacı Mehmet Necip Efendi’nin (ö. 1347/1929) hayatı eserlerine yer verildikten sonra kendisinin kaleme aldığı Aʿẓamü’t-Taʿẓîmât fî Tefsir-i Sûreti’l-Ḥucurāt adlı tefsîrinin yazma nüshasının latin harflerine aktarımı yapılacak sonuç bölümünde eserle ilgili değerlendimelerde bulunulacaktır. Efendi hakkında çalışmalarda kendisinden bahsedilen birtakım eserlerde çalışmaya konu tefsirden hiç bahsedilmemiş olması, makalenin özgünlüğünü ortaya koymaktadır.